Twarebye uburyo abantu bangiritse muburyo bw’iremwa ryabo bwa mbere. Bibiliya itubwira ko Imana ifite gahunda ishingiye ku Isezerano ryakozwe mu ntangiriro y’amateka.
Bibiliya – Mubyukuri Isomero
Ubwa mbere, ibintu bimwe na bimwe bijyanye na Bibiliya. Bibiliya ni icyegeranyo cyibitabo, cyanditswe nabanditsi benshi. Byatwaye imyaka irenga 1500 kugirango ibyo bitabo byose byandikwe kuva gutangira kugeza kurangiza. Ibi bituma Bibiliya irushaho kuba isomero ikayitandukanya n’ibindi bitabo bikomeye. Niba Bibiliya yaranditswe n’umwanditsi umwe gusa, cyangwa itsinda ryari riziranye ntidushobora gutungurwa n’ubumwe, ariko abanditsi ba Bibiliya batandukanijwe n’imyaka amagana ndetse n’imyaka ibihumbi. Aba banditsi baturuka mu bihugu bitandukanye, indimi, n’imyanya y’imibereho. Ariko ubutumwa bwabo n’ubuhanuzi bihuza hagati yabo hamwe nukuri kw’amateka yanditswe hanze ya Bibiliya. Kopi ya kera y’ibitabo byo mu Isezerano rya Kera (ibitabo mbere ya Yesu) bikiriho muri iki gihe ni guhera mu myaka 200 mbere ya Yesu. Kopi ziriho zo mu Isezerano Rishya zanditswe kuva imyaka 125 nyuma ya Yesu.
Isezerano ry’Ivanjili ryatangiwe mu busitani
Tubona mu ntangiriro ya Bibiliya urugero rw’uburyo Bibiliya iteganya ejo hazaza. Nubwo ari Intangiriro hamwe n’iherezo yanditswe mubitekerezo. Hano tubona Isezerano mugihe Imana ihuye na Satani (wari muburyo bw’inzoka) hamwe n’umugani nyuma yo kuzana Gucumura kw’abantu.
“… nanjye (Imana) tuzashyira urwango hagati yawe (Satan) n’umugore no hagati y’urubyaro rwe n’urwawe. Azajanjagura umutwe kandi uzakubita agatsinsino.”
Itangiriro 3: 15
Ushobora kubona ko ibi ari ubuhanuzi bw’ ‘ibizaba mubihe bizaza. Hariho kandi inyuguti eshanu zitandukanye zavuzwe. Ni:
1.Jye = Imana
2. Wowe = inzoka cyangwa Satani
3.Umugore
4.Urubyaro rw’umugore
5.Urubyaro rw’inzoka cyangwa Satani
Isezerano rirateganya uburyo izi nyuguti zizahuzwa mugihe kizaza. Ibi byerekanwe hasi:
Ntabwo ivuga uwo ‘umugore’ uwo ari we ariko Imana izatera Satani n’umugore kugira ‘urubyaro. Hazabaho ‘amahari’ cyangwa urwango hagati y’urubyaro no hagati y’umugore na Satani. Satani ‘azakubita agatsinsino’ k’urubyaro rw’umugore mu gihe urubyaro rw’umugore ‘ruzajanjagura umutwe’ wa Satani.
Ninde rubyaro? – ‘we’ gabo.
Hari bimwe twabonye, ubu kugirango dufate imyanzuro. Kuberako ‘urubyaro’ rw’umugore ari ‘we’ dushobora kureka gukekeranya. Nka ‘we’ urubyaro ntabwo ari ‘we’ gore kandi ntabwo ari umugore. Nka ‘we’ urubyaro ntabwo ari ‘bo’, ntabwo rero ari itsinda ry’abantu cyangwa igihugu. Nka ‘we’ urubyaro ni umuntu ntabwo ari ‘ikintu. Urubyaro ntabwo ari filozofiya, kwigisha, gahunda ya politiki, cyangwa idini – kubera ko ibyo aribyo byose. ‘Ni’ nkaba twaba twarahisemo guhitamo gukosora icyaha kuko abantu bahora batekereza sisitemu n’amadini mashya. Imana yari ifite ikindi kintu mubitekerezo – ‘we’ – umuntu umwe w’umugabo. Uyu ‘yajanjagura’ yajanjagura umutwe wa Satani.
Reba ibitaravuzwe. Imana ntivuga ko uru rubyaro ruzaturuka ku mugore n’umugabo, ahubwo ruva ku mugore gusa. Ibi ntibisanzwe cyane kuva Bibiliya hafi ya yose yandika abahungu gusa banyuze kuri ba se. Bamwe babona Bibiliya nk ” igitsina ‘kuko yandika gusa ba se b’abahungu. Ariko hano biratandukanye – nta masezerano y’urubyaro (‘we’ gabo) akomoka ku mugabo. Ivuga gusa ko hazabaho urubyaro ruva ku mugore, utavuze umugabo.
Nyuma yaho cyane Intumwa yubakiye kuri ibyo byavuzwe.
Nyuma y’imyaka magana, umuhanuzi wo mu Isezerano rya Kera yongeyeho ibi bikurikira:
14 Ni cyo kizatuma Uwiteka ubwe ari we uzabihera ikimenyetso. Dore Umwari azasama inda, azabyara umwana w’umuhungu amwite izina Imanweli.
Yesaya7: 14
Nyuma y’imyaka irenga 700 Yesaya, Yesu yavutse (Isezerano Rishya rivuga) avuye ku isugi – asohoza Yesaya. Ariko Yesu arateganijwe no mu ntangiriro – burya mu ntangiriro y’amateka yabantu? Ibi bihuye n’urubyaro nka ‘we’ gabo, ntabwo ari ‘we’ gore, ‘bo’ cyangwa ‘ni. Hamwe nicyo cyerekezo, niba usomye igisubizo birumvikana.
‘Gukubita agatsinsino ke’?
Ariko bivuze iki ko Satani yakubita ‘agatsinsino ke? Umwaka umwe nakoraga mu mashyamba ya Kameruni. Tugomba kwambara inkweto zifutse cyane mu bushyuhe kuko inzoka zabaga ziryamye mu byatsi birebire kandi zikaruma ikirenge – agatsinsino kawe – zikakwica. Nyuma yibyo by’ishyamba byambayeho byatumye nsobanukirwa. ‘Uwo uzajajangura Satani, inzoka, ariko’ we ‘yari kwicwa muri urwo rugundo. Ibyo bishushanya intsinzi yabonetse binyuze mu gitambo cya Yesu.
‘Umugore’ – Ibisobanuro bibiri
Noneho, niba iri Isezerano ku ntangiriro rireba Yesu, noneho umugore yaba umugore w’isugi wamubyaye – Mariya. Ariko hariho ibisobanuro bya kabiri. Reba uburyo undi muhanuzi wo mu Isezerano rya Kera yerekeza kuri Isiraheli.
Yemwe Isiraheli, … Nzakugira umugore wanjye ubuziraherezo, … Nzaba umwizerwa kuri wowe kandi nkugire uwanjye, kandi amaherezo uzamenya nka Nyagasani.
Hosea 2: 17-20
Isiraheli, muri Bibiliya, yitwa umugore w’Uwiteka – umugore. Noneho, igitabo cya nyuma muri Bibiliya, gisobanura amakimbirane uyu mugore agomba kunyuramo n’umwanzi we
Nabonye umugore wambaye … ikamba ryinyenyeri cumi n’ebyiri kumutwe. Yari atwite, ararira kubera ububabare bwe bw’inda n’ububabare bwo kubyara.
Noneho … Nabonye ikiyoka kinini gitukura … imbere yumugore mugihe yari hafi kubyara, kiteguye kurya umwana we akimara kuvuka.
Yabyaye umuhungu wagombaga gutegeka ibihugu byose n’inkoni y’icyuma. …
Iki kiyoka kinini – inzoka ya kera yiswe sekibi, cyangwa Satani, umuntu ushuka isi yose – yajugunywe ku isi hamwe n’abamarayika be bose…
Igihe ikiyoka cyamenyaga ko cyajugunywe ku isi, cyakurikiranye umugore wabyaye umwana w’umugabo… Ikiyoka kirakariye umugore maze gitangaza intambara yo kurwanya abana be basigaye …
Ibyahishuwe 12: 1 -17, imyaka 90 nyuma ya Yesu
Kubera ko Yesu yari Umuyahudi, akaba kandi ari urubyaro rwa Mariya, umugore, na Isiraheli, umugore. Isezerano ryabaye impamo inzira zombi. Inzoka ya kera iri mu rwango na Isiraheli, ‘umugore’, kandi yatangaje ko intambara kuri we. Ibi birasobanura ibibazo bidasanzwe Abayahudi bahuye nabyo mu mateka yabo maremare, kandi byari byarahanuwe mu ntangiriro.
Urubyaro rw’inzoka?
Ariko ni nde rubyaro rwa Satani? Mu gitabo giheruka cya Bibiliya, impapuro nyinshi n’imyaka ibihumbi nyuma y’amasezerano mu Itangiriro, ahanura umuntu uzaza. Subanukirwa n’ubu busobanuro:
Iyo nyamaswa ubonye yahozeho nyamara ntikiriho, kandi igiye kuzamuka ive ikuzimu ijye kurimbuka. Abari mu isi amazina yabo atanditswe mu gitabo cy’ubugingo, uhereye ku kuremwa kw’isi, bazatangara babonye iyo nyamaswa yahozeho ikaba itakiriho, kandi ikazongera kubaho.9“Aha ni ho hakwiriye ubwenge n’ubuhanga. Iyo mitwe irindwi ni yo misozi irindwi uwo mugore yicaraho.
Ibyahishuwe 17: 8 – 9
Ibi bisobanura intambara hagati y’urubyaro rw’umugore n’urubyaro rwa Satani. Ariko byagaragaye bwa mbere mu Isezerano ry’Itangiriro, mu ntangiriro ya Bibiliya, hamwe n’ibisobanuro byuvuzwe nyuma. Ihangana hagati ya Satani n’Imana byatangiye kera cyane mu busitani.Bishobora gutuma utekereza ko amateka ari amateka Ye.